Bezpieczeństwo człowieka i środowiska przy aplikacjach pian i powłok PU – cz. III

9 grudnia 2013 Wyłącz przez puonlineadm

Prezentujemy Państwu kolejną część artykułu na temat bezpieczeństwa człowieka (zarówno ekip natryskowych, jak również mieszkańców), oraz bezpieczeństwa prowadzonej aplikacji. W niniejszym artykule zostaną zaprezentowane dobre praktyki robocze, oraz odpowiednie wyposażenie ochronne. Celem niniejszego artykułu jest formacja ekip wykonawczych (operatorów, pomocników) a także inwestorów (osób zlecających zadanie) i osób postronnych (lokatorów, osób pracujących w pobliżu). Celem pośrednim jest uniknięcie sytuacji, która pojawiła się na początku roku w Holandii, a także ujednolicenia stanowiska na temat technologii wśród samych wykonawców.

Kwestia przestrzegania zasad BHP adresowana jest głównie do właścicieli firm wykonawczych, ponieważ to oni odpowiedzialni są za przeszkolenie swoich pracowników, zapewnienie im odzieży roboczej i ochronnej, a także sprawnego sprzętu, a także poinformowanie inwestora o możliwych zagrożeniach obecnych w miejscu pracy (opary). O ochronie zdrowia i bezpieczeństwa pracowników mówi kilka dyrektyw europejskich, według których wszyscy pracodawcy oceniają całe ryzyko i wszystkie zagrożenia, na jakie ich pracownicy są albo mogą być narażeni i zapewniają środki zapobiegawcze i ochronne dla uniknięcia tych zagrożeń. Szczególnie dyrektywa 92/57/EWG „w sprawie wdrożenia minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach”. Poniżej postaramy się przedstawić porady i sugestie dotyczące ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników obecnych przy aplikacji pian poliuretanowych.

Praktyki robocze
W całym procesie aplikacji pian poliuretanowych, praktyki robocze pracowników są bardzo ważnym czynnikiem wpływającym w każdym miejscu robót na stan ogólnego bezpieczeństwa. Poniższe praktyki robocze należy omówić z pracownikami uczestniczącymi w procesie aplikacji: operatorzy natrysku, operatorzy urządzenia dozującego, pomocnicy, ewentualni inny pracownicy obecni w miejscu pracy.

Podstawową, lecz często zapominaną zasadą jest całkowity zakaz przechowywania, przygotowania, i spożywania żywności w miejscu prowadzenia prac, a także w miejscu przeładunku lub magazynowania chemikaliów, z których powstaje piana poliuretanowa.

Przygotowanie miejsca robót
Przed przystąpieniem do prowadzenia prac, należy brać pod uwagę następujące czynniki:
– czy praca będzie wykonywana w budynku użytkowanym, czy w budynku w budowie?
– czy budynek zostanie opróżniony?
– czy podczas aplikacji będą pracownicy innych branż?
– czy natryskiwanie będzie prowadzone wewnątrz, czy na zewnątrz?
– jaka jest wielkość obszaru robót (otwarta przestrzeń, czy obiekt z ograniczoną wentlacją)?

Na czas realizacji należy zadbać o wyłączenie instalacji grzewczej, wentylacyjnej, klimatyzacyjnej na czas gruntowania, aplikowania natryskowej pianki poliuretanowej i nakładania powłok, by uniknąć wciągania do pomieszczeń pyłu, aerozoli, pary. Po wyłączeniu instalacji, należy zamknąć szczelnie wloty powietrza np. folią stretch + taśm, co pomoże zapobiec wnikaniu pyłu i pianki do wlotów. Wspomniane zabezpieczenie należy pozostawić na czas 24 godzin po zakończonym natrysku. Dłuższy czas zabezpieczenia należy zastosować przy powłokach, zależenie od tego kiedy stwardnieją lub stężeją, i przestaną emitować pary. Szczegóły znaleźć można zawsze w karcie technicznej produktu. Całkowity demontaż zabezpieczeń, i ponowny rozruch instalacji grzewczej, wentylacyjnej, klimatyzacyjnej możliwy jest tylko i wyłącznie po upływie odpowiedniego czasu.

Przygotowując miejsce prowadzenia prac należy brać pod uwagę:
– Jeżeli nie zostaje opróżniony cały budynek, należy rozważyć możliwość migracji chemikaliów na inne kondygnacje (lub pozostawienie ich poza obiektem np. w samochodzie). Omówienie z zarządem nieruchomości lub innymi wykonawcami, które kondygnacje nie zostaną opróżnione.
– Jeżeli budynek jest trakcie budowy, omówić z kierownikiem lub osobą odpowiedzialną za BHP ryzyko wywołane równoczesną działalnością innych firm. Wyznaczyć strefę bezpieczeństwa wokół obszaru robót, by chronić pracujących obok. Oprócz zachowania bezpiecznej odległości, należy uwzględnić również czynniki atmosferyczne np. siłę i kierunek wiatru.
– Zastosowanie odpowiednich znaków informacyjnych o ograniczeniu dostępu.
– Przed przystąpieniem do prac wyznaczyć obszar do zakładania/zdejmowania odzieży ochronnej.
– Nie natryskiwać pianki ani powłok przy bardzo silnych wiatrach. Aplikacja przy porywach wiatru, lub stałej prędkości powyżej 30 km/h skutecznie utrudnia pracę.

Wyprowadzenie lokatorów
Każda z osób pracujących w firmie aplikującej piany poliuretanowe, powinna uczestniczyć w szkoleniach dotykających (przynajmniej częściowo) tematykę BHP. Chociaż stosowanie się w stu procentach do dyrektywy unijnej należy do rzadkości, to jednak chcemy prezentować ideał, by w ten sposób technologia była popularyzowana naturalna metodą – wysoką jakością wykonywanych usług.

Warto również zadbać o informację dla osób z dalszego otoczenia od miejsca wykonywania aplikacji. Osoby zajmujące budynek niekoniecznie musza być świadome zagrożeń dla zdrowia, czy środków bezpieczeństwa, które muszą podjąć by zminimalizować ryzyko. Aplikacja pian poliuretanowych i powłok wiąże się z możliwością narażenia na działanie różnorodnych chemikaliów. Dlatego warto przy większych realizacjach przedyskutować temat z inwestorem, chociaż zabezpieczenia wstępne powinny zapobiegać rozpowszechnianiu się oparów.

Składowanie chemikaliów i obchodzenie się z nimi
Ważną sprawą jest prawidłowe składowanie chemikaliów przed, podczas, i po aplikacji. Niewłaściwe warunki składowania mogą w efekcie zmienić komponenty w bezużyteczne (np. w miesiącach letnich środek odpowiedzialny za spienianie – porofor – może uzyskać stan lotny), mogą również grozić pożarem i eksplozją. Ważne jest by materiały niezgodne ze sobą przechowywać oddzielnie.

Beczki powinny być składowane w zabezpieczonym, chłodnym miejscu, z dala od pełnego słońca, nadmiernego ciepła i obszarów magazynowania ogólnego przeznaczenia. Szczegółowe warunki magazynowanie nie powinny być lekceważone, a znaleźć je można w karcie produktu, którą dostarcza producent, zazwyczaj sugeruje się temperaturę pomiędzy 10 a 25 °C. Należy dobrze wentylować przestrzeń magazynową, i zlokalizować ją z dala od możliwych źródeł zapłonu.

Beczki z MDI należy przechowywać daleko od wody, kwasów, substancji żrących, alkoholi oraz silnych środków utleniających i redukujących. Zanieczyszczenie wodą może doprowadzić do rozerwania albo wybuchu beczki (powolna reakcja z PMDI może wytwarzać gazowy dwutlenek węgla). Natomiast beczki z POLIOLEM należy składować daleko od kwasów, substancji żrących, silnych środków utleniających, i redukujących. Korki beczek należy otwierać powoli, aby w delikatny sposób zredukować zwiększone ciśnienie wewnątrz beczek. W przypadku ogrzewania beczek kocem grzewczym lub opaskami, odkręcenie korka pozwoli na odgazowanie beczek. Dodatkowo można w materiał wprowadzić czujnik temperatury, lub dokonywać odczytu z urządzenia dozującego.

Personel mający do czynienia z chemikaliami stosowanymi w aplikacjach pian i powłok, powinny nosić odpowiednie osobiste ubranie ochronne, by zminimalizować wdychanie, styczność ze skórą lub oczami.

Proces aplikacji
Zasadniczą rolę w redukowaniu potencjalnego ryzyka narażenia na działania chemikaliów lokatorów i pracowników innych firm, mogą odegrać operatorzy natrysku i ich pomocnicy. Obecność na obszarze prowadzenia prac należy ograniczyć do minimum. Warto również wspomnieć, że nawet najlepsze marketingowo zdjęcia firm wykonujących izolację, ukazujące operatora natrysku bez maski, mają niewiele wspólnego z profesjonalizmem.

Okrawanie i cięcie
Pianka poliuretanowa osiąga zwykle 90% swego utwardzenia i optymalne właściwości zwykle w ciągu godziny od aplikacji. W miarę jak reakcja egzotermiczna pianki słabnie, szybkość utwardzania znacznie spada, i całkowite utwardzenie może nastąpić od 23 do 72 godzin, w zależności od temperatury otoczenia i wilgoci. Według przeprowadzonych badań można uznać, że reakcja powierzchniowa zostaje zakończona w ciągu 15 minut. W przypadku pian otwartokomórkowych okrawanie i cięcie dokonywane w głąb, może stwarzać możliwość narażenia na działanie chemikaliów. Jest to o tyle istotne, że do aplikacji stosowane są maski twarzowe natomiast do skrawania już nie.

Nakładanie powłok i gruntowanie
Chemikalia używane do nakładania powłok i gruntowania w ramach projektów SPF mogą również stwarzać zagrożenie narażenia chemicznego. Ogólnie biorąc powłoki i podkłady mogą zawierać rozpuszczalniki organiczne, chociaż inne związki chemiczne mogą być również obecne. Niektóre powłoki i podkłady mogą być szkodliwe przy wdychaniu albo styczności ze skórą. Konkretnych informacji dotyczących składu i środków ostrożności podczas nakładania powłok i gruntowania należy szukać we właściwych Kartach charakterystyki substancji niebezpiecznej.

Gruntowane sprzątanie
Po zakończeniu prac związanych z natryskiwaniem należy odkazić sprzęt i gruntownie sprzątnąć obszar prowadzenia prac. Podczas czyszczenia sprzętu zanieczyszczonego chemikaliami mieszaniny poliolów (składnik A) lub PMDI (składnik B) i przy manipulowaniu jakimikolwiek pojemnikami z chemikaliami składnika A albo składnika B (np. bębny, kubły, pistolety natryskowe) należy nosić właściwe osobiste wyposażenie ochronne. Używanie odkurzacza wyposażonego w wysokosprawny filtr powietrza wyłapujący cząstki stałe może ułatwić zmniejszenie ilości pyłu generowanego podczas sprzątania.

Opuszczając obszar robót należy zdjąć ubrania robocze i w wyznaczonej czystej strefie z dala od obszarów, gdzie istnieje potencjalne zagrożenie narażeniem na działanie chemikaliów. Ubrania wielokrotnego użytku należy skontrolować, i wyczyścić, by zapewnić im dalszą skuteczność. Ubrania uszkodzone, powinny zostać wycofane z użycia, aż do chwili ich reperacji. Dobrą praktyką jest przechowywanie odzieży roboczej w pracy. Należy zauważyć, że przedmiotów skórzanych, jak buty, paski, paski do zegarków i odzież, skażonych przez wystawienie na działanie chemikaliów SPF, nie można odkazić i dlatego należy pozbyć się ich we właściwy sposób.

Postępowanie z rozlewami
Czyste miejsce robót pomaga zredukować potknięcia, poślizgnięcia i upadki. Chemikalia (zarówno poliol, jak i isocyjanian) mogą być niezwykle śliskie, należy jak najszybciej oznakowaći gruntownie uprzątnąć rozlewy, szczególnie z gładkich przejść lub podłóg. Chociaż nie są częste, pokaźne rozlewy i uwolnienia chemikaliów mieszaniny poliolów (składnik A) i PMDI (składnik B) to jednak mogą się zdarzyć. Jeżeli to nastąpi, ważnym jest podjęcie natychmiastowych działań, by zminimalizować skażenie środowiska. Warto przeciwdziałać, przechowując pojemniki z chemikaliami szczelnie zamknięte, z wyjątkiem czasu, gdy są naprawdę używane. W przypadku dużego rozlewu lub uwolnienia PMDI (składnik B) (tj. przekraczającego kilka kilogramów czy litrów) należy postępować w następującej kolejności:

1. Opróżnić bezpośrednio dotknięty obszar z całego personelu, by uniknąć niepotrzebnego narażenia.

2. Zapewnić odpowiednie osobiste wyposażenie ochronne osobom uczestniczącym w sprzątaniu. Ubrania dla zespołów sprzątających rozlewy/uwolnienia może obejmować odpowiedni sprzęt ochrony dróg oddechowych, nieprzepuszczalną odzież, obuwie, ochronę oczu/twarzy i rękawice, zgodnie z przepisami bezpieczeństwa.

3. Zaabsorbować chemikalia (składnik B) za pomocą piasku, mokrej ziemi lub glinek absorpcyjnych (np. wermikulit, piasek dla kota). Włożyć zaabsorbowany materiał do beczek i zneutralizować. Nie zamykać szczelnie tych beczek przez odpowiedni czas (zazwyczaj co najmniej 48 godzin lub dłużej, jeżeli temperatura otoczenia jest poniżej 10 °C).

Określić charakter odpadów (tj. odpady niebezpieczne lub obojętne) i pozbyć się ich zgodnie ze wszystkimi mającymi zastosowanie przepisami. Może być wymagane zgłaszanie znacznych rozlewów czy uwolnień PMDI lub rozpuszczalników miejscowym lub krajowym centrom reagowania kryzysowego. Grzywny z powodu niezgłoszenia są pokaźne, więc lepiej nie ryzykować. Utwardzona pianka poliuretanowa nie spełnia kryteriów dla odpadów niebezpiecznych określonych w europejskiej Dyrektywie w sprawie odpadów (2008/98/WE) i pozbywanie się jej na wysypiska śmieci powinno być możliwe do przyjęcia.

Niektóre wysypiska śmieci mogą przed wyrażeniem zgody na przyjęcie odpadów żądać karty charakterystyki substancji niebezpiecznej dla utwardzonej pianki poliuretanowej. W momencie sporządzania tego dokumentu wysypisko śmieci jest dopuszczalną opcją. Przepisy mogą się zmieniać, albo być różne w różnych krajach, dlatego wskazane jest skonsultowanie się z krajowymi lub lokalnymi organami nadzorującymi usuwanie odpadów przed usunięciem odpadów jakiegokolwiek rodzaju.

Usuwanie chemikaliów
Oba rodzaje chemikaliów systemów SPF są zaklasyfikowane jako odpady niebezpieczne i można pozbywać się ich tylko zgodnie z procedurą przedstawioną w europejskiej dyrektywie w sprawie odpadów. Małe ilości mieszaniny poliolów (składnik A) i PMDI (składnik B) można łatwo przekształcić w utwardzoną piankę poliuretanową, która stanowi odpad bezpieczny. Jeżeli trzeba pozbyć się dużych ilości chemikaliów, należy skontaktować się z producentem systemu, by otrzymać od niego odpowiednie wskazówki.Pojemniki zawierające chemikalia należy odpowiednio przygotować, odkazić i pozbyć się ich zgodnie z przepisami.

W żadnym wypadku nie jest dopuszczalne porzucenie albo wyrzucenie pojemnika bez zachowania właściwych procedur usuwania zgodnie z przepisami prawa. Więcej informacji można znaleźć w karcie charakterystyki substancji niebezpiecznej. Obchodzenie się z chemikaliami i pojemnikami zawierającymi te materiały wymaga zawsze noszenia właściwego osobistego wyposażenia ochronnego.

W następnej części zostaną szczegółowo omówione elementy odzieży ochronnej

Zadaj pytanie do tego artykułu na forum