UWAGA INWESTORZY OZE- potencjalna zmiana systemu wsparcia!
16 maja 2016
W roku 2014 odbyły się ostanie konkursy z pozostałości puli pieniężnej z UE drugiego okresu programowego dla Polski 2007-2013. Nowe środki przyznane na lata 2014 – 2020 zostały uruchomione pod koniec 2015 roku. Harmonogramy naborów wniosków na rok 2016, przedstawiają możliwości pozyskania funduszy dla beneficjentów m.in. na inwestycje z zakresu odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz efektywności energetycznej, będące przedmiotem poniższych refleksji. Środki strukturalne oraz krajowe na wskazany zakres inwestycji, będą rozdysponowane zarówno przez instytucje ogólnopolskie np. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – NFOŚiGW (środki krajowe, strukturalne z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko [POIiŚ] oraz norweskie), jak również z poziomów regionalnych (wojewódzkich) z Urzędów Marszałkowskich (środki strukturalne z Regionalnych Programów Operacyjnych [RPO]).
Głównym problemem potencjalnych inwestorów OZE jest
• wybór właściwego konkursu, z którego można otrzymać wsparcie na inwestycję (w przypadku, gdy inwestor posiada wszelkie niezbędne pozwolenia formalne)
• dopasowanie inwestycji OZE pod kątem najkorzystniejszej możliwości wsparcia, właściwego konkursu (analiza, które źródło OZE, o jakiej mocy i w jakiej lokalizacji może być dofinansowywane najwyżej).
Główne aspekty, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze właściwego źródła wsparcia, żeby projekt został zakwalifikowany do oceny merytorycznej dotyczą:
a. Celu instalacji. W zależności od podejścia do planowanej inwestycji oraz preferencji w danym konkursie, planowana inwestycja może być określana jako:
• Instalacja OZE produkująca energię na sprzedaż/ na użytek własny;
• Instalacja poprawiająca efektywność energetyczną poprzez produkcję energii OZE na użytek własny.
b. Klasyfikacji wnioskodawcy/ beneficjenta. W zależności od wytycznych konkursowych, środki mogą być przeznaczone dla następujących grup beneficjentów: przedsiębiorców (z możliwością rozgraniczenia na przedsiębiorstwa MŚP i duże podmioty), organów władzy publicznej, osób fizycznych oraz inne/ pozostali.
c. Wielkości mocy instalacji OZE- linia demarkacyjna pomiędzy konkursami RPO a POIiŚ. Rodzaj docelowego konkursu będzie zależny od wielkości planowanej do realizacji instalacji:
• Środki krajowe, konkurs Prosument- instalacje do 40kW;
• Środki RPO- instalacje pomiędzy 40kW a: energia wodna 5 MWe, energia wiatru 5 MWe, energia słoneczna 2 MWe/ MWth, energia geotermalna 2 MWth, energia biogazu 1 MWe, energia z biomasy 5 MWth/MWe
• Środki POIiŚ – instalacje powyżej: energia wodna 5 MWe, energia wiatru 5 MWe, energia słoneczna 2 MWe/ MWth, energia geotermalna 2 MWth, energia biogazu 1 MWe – en. biomasy 5 MWth/MWe.
Odrębnymi zasadami rządzi się konkurs ze środków krajowych z NFOŚIGW- m.in. Bocian, wsparcie w postaci pożyczki preferencyjnej można uzyskać na inwestycję OZE wedle indywidualnego uszczegółowienia zależnego m.in. od rodzaju OZE, nie związanego z linią demarkacyjną.
LINIA DEMARKACYJNA OZE- DOTACJA CZY POŻYCZKI PREFERENCYJNE, CO BĘDZIE DOSTĘPNE
RODZAJ WSPARCIA. W odniesieniu do przedstawionych powyżej obszarów wsparcia w ramach konkursów strukturalnych i krajowych, poza wsparciem bezzwrotnym (dotacja), przewiduje się wsparcie również w formie zwrotnej. Wsparcie zwrotne w postaci preferencyjnych pożyczek z możliwością umorzenia ich części będzie przeważać w konkursach m.in. ze środków krajowych bądź strukturalnych – POIiŚ przeznaczonych dla „dużych inwestycji”. Wstępne kryteria opisujące „duże inwestycje” klasyfikujące się pod POIiŚ związane są z: wysokością budżetu inwestycji dotyczącej efektywności energetycznej (brak danych szczegółowych ale potencjalnie powyżej 8/10 mln PLN) bądź/ i linią demarkacyjną inwestycji OZE. Przykładowe parametry pożyczek preferencyjnych obowiązujących obecnie w NFOŚiGW ze środków krajowych: oprocentowanie WIBOR 3M, nie mniej niż 2 % (w skali roku). Na dotację bezzwrotną można liczyć w większości województw w konkursach RPO wspierających OZE i efektywność energetyczną. Szczegóły, proporcja dotacji bezzwrotnej i pożyczki preferencyjnej bądź wysokość dotacji bezzwrotnej zostaną precyzyjnie określone w momencie ogłoszenia konkursu.
POZIOM DOFINANSOWANIA
Wysokość wsparcia może być zależna od:
1. indywidualnych założeń konkursowych (wstępne założenia do 85% w POIiŚ)
2. mapy pomocy. W oparciu o regionalną mapę pomocy (zdjęcie poniżej) można określić potencjalną wartość dotacji/ pożyczki preferencyjnej dla odpowiedniej wielkości przedsiębiorstwa planującego inwestycję w konkretnym województwie. Wyodrębnione na mapie wartości dotyczącą dużych podmiotów/ przedsiębiorstw. Do niniejszych wartości należy odpowiednio dodać: 10% dla średnich przedsiębiorstw oraz 20% dla małych oraz mikro przedsiębiorstw.
Rycina 1: Mapa Pomocy regionalnej 2014-2020 (źródło)
W przypadku, gdy wysokość wsparcia jest zależna od regionalnej mapy pomocy, najwyższy poziom dofinansowania otrzymają inwestycje obejmujące ścianę wschodnią, czyli województwa: warmińsko- mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpacie. Duże przedsiębiorstwo może w niniejszej lokalizacji otrzymać do 50% wsparcia, średnie do 60%, natomiast małe do 70%.
GOTOWOŚĆ INWESTYCYJNA
Wniosek o dofinansowanie można będzie złożyć tylko na inwestycję gotową do realizacji czyli taką, która pod względem formalnym i prawnym posiada wszelkie niezbędne pozwolenia/ decyzje (np. pozwolenie na budowę), pozwalające na fizyczne rozpoczęcie przedsięwzięcia. Pozwolenia formalno- prawne mogą być wymaganymi załącznikami do wniosku. Dodatkowo, jeżeli inwestycja dotyczy zwiększenia efektywności energetycznej poprzez m.in. instalacje OZE, konieczność jej wdrożenia powinna wynikać z uprzednio wykonanego audytu energetycznego, którego dokument również może stanowić wymagany załącznik do wniosku.
Szczegółowe informacje dotyczące spisu załączników do konkretnego konkursu (w tym niezbędne pozwolenia formalne) oraz wytyczne do sporządzenia audytów energetycznych, pojawią się w momencie upublicznienia dokumentacji konkursowej- około dwa miesiące przez ogłoszeniem naboru bądź w dniu ogłoszenia.
ROZPOCZĘCIE INWESTYCJI
Wniosku na dofinansowanie nie można złożyć na inwestycję rozpoczętą, z wyjątkiem funduszy krajowych (pożyczki na warunkach komercyjnych). Przez rozpoczęcie inwestycji należy rozumieć podjęcie robót budowlanych lub złożenie pierwszego prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia urządzeń, lub jakiegokolwiek zobowiązania, które czynić będzie realizację inwestycji nieodwracalną. Nie dotyczy to kwestii projektowania i przeprowadzenia procedury formalno- prawnej związanej z uzyskaniem niezbędnych pozwoleń, m.in. pozwolenie na budowę.
WKŁAD WŁASNY
W przypadku składania wniosku na inwestycję, której wsparcie nie wynosi 100%, wymagane jest wykazanie posiadania wkładu własnego. Wkład własny może być wskazany na moment składania wniosku w postaci np.: kapitału bądź promesy kredytowej.
CZY DOJDZIE DO RENEGOCJACJI POIIŚ Z KE- GŁOS MINISTERSTWA ENERGII O BRAKU ŚRODKÓW NA FARMY OZE ( Z WYJĄTKIEM BIOGAZOWNI)
Ministerstwo Energii rozważa podjęcie renegocjacji z Komisją Europejską (KE) Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, w ramach którego zgodnie z obecnymi założeniami można otrzymać wsparcie na budowę farm OZE. Zmiany miałyby polegać na przeniesieniu środków przeznaczonych na instalacje OZE, w sferę bardziej korzystną dla polskiej gospodarki.
Stanowisko Ministerstwa odnośnie OZE w Polsce a zwłaszcza fotowoltaiki i wiatraków jest jednoznaczne. Ze względu na warunki atmosferyczne panujące w kraju, tego rodzaju inwestycje bywają mało produktywne, wobec czego rozważane jest skierowanie środków w dziedzinę mogącą pozytywniej wpłynąć na rozwój polskiej energetyki.
Indywidualny system wsparcia będzie prawdopodobnie dotyczył biogazowni. Zdaniem Ministerstwa jest to najbardziej rentowne na terenie Polski źródło OZE. Rentowność dotyczy oczywiście instalacji, które zostaną dopasowane do sytuacji gospodarczej otaczającej najbliższą okolicę, w której miałaby powstać biogazownia i możliwości pozyskania potencjalnych substratów. Dochodowość biogazowni pojawia się, gdy komory fermentacyjne zasilane są odpadami, najtańszymi substratami, a jej moc jej uzależniona od ilości taniego wsadu znajdującego się w najbliższej lokalizacji, żeby zminimalizować koszty transportu.
W przypadku wejścia w życie planów Ministerstwa i renegocjacji warunków POIiŚ, potencjalne wsparcie dla OZE będzie możliwe tylko z poziomu regionalnego/ wojewódzkiego. Oznacza to, że dofinansowaniem nie zostaną objęte duże farmy OZE, a jedynie instalacje których moc opisuje linia demarkacyjna dla RPO.
PROSUMENT- MINISTERSTWO ZMIENIA POGLĄDY O POLITYCE PROSUMENCKIEJ: ŹLE WPŁYWA NA STABILNOŚĆ POLSKIEJ ENERGETYKI ZAWODOWEJ
Najczęstszym źródłem OZE stosowanym przez prosumentów jest fotowoltaika produkująca energię elektryczną oraz pompy ciepła i panele solarne wytwarzające energię cieplną. Ze względu na największą produkcję prosumenckiej energii elektrycznej OZE w ciągu dnia (np. PV działa na podstawie energii słonecznej), prosumenckie braki w porze nocnej są uzupełniane poprzez zakup energii z zakładów energetycznych. Oprócz braku produkcji energii w nocy, utrudnieniem dla posiadaczy PV są chwilowe wahania dostawy energii również w ciągu dnia. Taka sytuacja destabilizuje dużą energetykę, która musi zagospodarować bieżące braki, zarówno chwilowe jak nocne i dostarczyć odpowiednią ilość energii do sieci. W związku z tym produkcja w zakładach energetycznych w ciągu dnia maleje z wyjątkiem chwilowych pików, a apogeum osiąga w godzinach wieczornych. Powyższe przesłanki mogą być jedną z przyczyn wstrzymania konkursu „Prosument 2016”, umożliwiającego wsparcie prosumenckiego OZE. Niestety takie podejście nie wpłynie pozytywnie na energetyczną sytuację Polski względem wymogów UE i pakietu klimatyczno- energetycznego.
Rozwiązanie tego problemu może stanowić zastosowanie w mechanizmach OZE instalacji do magazynowania energii. Wówczas potencjalny nadmiar wytworzonej w ciągu dnia energii, mógłby zostać przetrzymany i skonsumowany wieczorową porą. Obecnie wyprodukowany w ciągu dnia nadmiar energii, sprzedawany jest do sieci. W tej sytuacji prosumenci pod względem ekonomicznym są stratni na niniejszym rozwiązaniu- stratni o wartość opłaty przesyłowej, którą muszą uiszczać.
Na chwilę obecną nie ma sygnałów dopuszczających możliwość dofinansowania instalacji magazynowania energii wraz z instalacją OZE. Pojawiły się postulaty w edycji „Prosumenta 2015” o uwzględnienie tej kwestii ale nie zostały wcielone w życie. Niestety system magazynowania energii stanowi koszt niewspółmierny do wartości instalacji OZE, w związku z czym trudno wskazać tu rentowność kompleksowego rozwiązania.
OZE A PROJEKTY B+R
Obecnie kwestia opracowania ekonomicznie uzasadnionego systemu magazynowania energii, jest szeroko podejmowana w projektach badawczo-rozwojowych (B+R), gdyż jest to problem nie tylko prosumentów ale również przedsiębiorców, których energetyka w przyszłości może bazować wyłącznie na OZE. Niniejsza tematyka energii znalazła się na liście Krajowych Inteligentnych Specjalizacji (KIS – Zrównoważona Energetyka, KIS 7. Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii, III. Magazynowanie energii), które są pretendentami w kolejce do przyznania wsparcia z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) – Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) w postaci dotacji bezzwrotnej nawet do 80% w przypadku badań przemysłowych, sięgającej maksymalnie 20 milionów Euro.
Oprócz kwestii magazynowania, w POIR jest możliwość opracowania nowych, innowacyjnych rozwiązań bądź połączeń OZE. Obszar ten dotyczy wykorzystania dostępnych lokalnie odnawialnych źródeł energii i paliw, w celu zwiększenia niezależności energetycznej określonego obszaru oraz stosowania nowych, efektywnych technologii w zakresie produkcji i przetwarzania. Energia może być wytwarzana niezależnie z każdego rodzaju źródła, w oparciu o inteligentne synergiczne układy modułowe łączące kilka takich samych źródeł lub różnorodne źródła energii odnawialnej komponowane pod względem parametrów technicznych, w zależności od miejscowego potencjału i dostępności wybranych źródeł energii. Główny cel działań w niniejszym sektorze to poprawa efektywności generacji energii.
W finale projektu B+R z POIR może powstać instalacja pilotażowa/ demonstracyjna oparta na nowoopracowanej technologii, celem weryfikacji założeń oraz optymalizacji innowacyjnego rozwiązania.
OZE NA SPRZEDAŻ CZY NA WŁASNE POTRZEBY- CO SIĘ BARDZIEJ OPŁACA POD KĄTEM DOFINANSOWANIA? Odpowiedź zależna jest od sytuacji wnioskodawcy ale może brzmieć: OZE na własne potrzeby, ze względu na możliwość pozyskania środków w ramach podniesienia efektywności energetycznej (pewniejsze wsparcie) oraz wygenerować oszczędność dla beneficjenta z tytułu braku opłaty przesyłowej. OZE na sprzedaż- sytuacja nadal bardzo niestabilna. Nastąpiło kolejne przesunięcie terminu pierwszej aukcji OZE, tłumaczone zmianą władzy i koniecznością zapoznania się z nowymi przepisami a potencjalne wsparcie na farmy OZE stoi pod znakiem zapytania.
Autor: Beata Maczyszyn, Environmental Engineering Manager, PNO Consultants Sp. z o.o.
Szukasz pomocy? Jesteśmy do Twojej dyspozycji
{loadposition dofinansowanie}
